DENİZ KABUKLARININ TEMİZLENMESİ


Deniz Kabuklarının temizlenmesi iki ana başlıkta ele alınabilir:
canlı
toplanan kabukların temizliği ve ölü bulunan kabukların temizliği



CANLI TOPLANAN KABUKLARIN TEMİZLİĞİ

Öncelikle, etik kuralları göz ardı etmeden toplanacak kabukların hayvanlarından kurtulmak gerekir. Bunu aşağıdaki yöntemlerden biri ile yapabilirsiniz:

1- Gömmek- Eğer bahçeli bir evde oturuyorsanız ve bahçede de bu iş için ayıracağınız bir yer varsa, kabukların hayvanlarını, karıncaların solucanların, böceklerin ve bakterilerin yemeleri amacıyla toprağın 15-20 cm derinine gömebilirsiniz. Derine gömmenin sebebi kedi köpek gibi hayvanların koku alıp orayı eşelemelerine mani olmaktır. Bu yöntemin iyi tarafı çürüme esnasındaki kötü kokudan kurtulmak ve bu iş için evi kullanmamış olmaktır. Ancak yöntemin olumsuz yanı, uzun sürmesidir. Genellikle bütün dokuların temizlenmesi bir kaç ay sürer ve ne kadar uzun tutulursa o kadar iyi olur.

2- Dondurmak
- Kabuklar kapaklı bir plastik kutuya konarak hepsi su altında kalacak şekilde su ile doldurulur. Ardından buzluğa konarak dondurulur. Daha sonra çözülerek nispeten çürümüş olan hayvanlar tazyikli su altında temizlenir. Bu işlemin üç kere dondurularak tekrarlanması daha kolay temizlenmesini sağlar. Ayrıca, yöntemin iyi tarafı kötü kokulardan kurtulmuş olmaktır. Ancak temizleme işlemi bir hafta sürebilir. Bu iş için bir plastik kutu bulundurmak ve buzluğunuzda da yer ayırmanız gerekmektedir.

3- Kaynatmak- Genişçe bir kap içerisinde su kaynatılır ve kabuklar cinsine ve büyüklüğüne göre bir kaç dakika kaynar suda tutulur. Kaynama süresini kabaca kabuğun her 2,5 cm si için bir dakika olarak hesaplayabilirsiniz.

Kaynarken kabukların birbirine çarpıp zedelenmesini önlemek için ya tek tek kaynatılır ya da kap yeterince geniş tutulur. Daha sonra kabuklar, hala sıcakken, tazyikli su ile temizlenir. 65 C° civarında hayvanın kabuğa tutunduğu kas (columellar muscle) gevşer ve temizlenmesi kolaylaşır. Eğer kabuk soğursa kas da yeniden sertleşir ve temizlenmesi güçleşir. Bu yöntemin iyi tarafı kabukların günlerce bekletilmesine gerek kalmadan temizlenmesidir, ancak ev halkının kaynatma anındaki kokuya tahammül etmesi gerekir ki bu da oldukça fedakarlık gerektirir.

4- Mikrodalga
- Eğer mutfakta mikrodalganız varsa ve ev halkı kötü koku için yeterince fedakarlık yapabiliyorsa, mikrodalgada kabukları pişirmek(!), kaynatma yönteminden daha kolaydır. Bu yöntemin orta büyüklükteki (2-15 c.) kabuklarda daha iyi işe yaradığı görülmüştür. Kabuk bir kağıt havluya sarılarak kapalı bir cam kapta fırına yerleştirilip 1-2 dakika tutulur. Kabukların fırında tutulacağı süre büyüklüklerine, cinslerine ve fırının gücüne göre değişkenlik gösterir. Deneme yanılma yöntemi ile ideal süre bulunabilir.

5- Vakum Pompas
ı- Oldukça yeni ve etkili olduğu söylenen bir yöntemdir. Kabuk ağız kısmı yukarı gelecek şekilde çamaşır suyu karışımı veya hidrojen peroksit karışımı bulunan bir kavanoza yerleştirilir. Bu kavanoz vakum uygulanacak kaba konarak basınç yavaş yavaş düşürülür. Böylece solüsyon hayvanın her yerine nüfuz ederek eritir ve kabuktan ayrılmasını sağlar. Bu yöntem tabii ki kabuğun dış tabakasının da (periostracum) temizlenmesini sağlar.

Yukarıdaki işlemlerden sonra tazyikli bir suyun altında (kireçsiz olduklarından, yağmur suyu veya saf su tercih edilmeli) hayvanın dokuları dişçi aleti benzeri kıvrık uçlu ince aletlerle temizlenir.

Eğer kabuğun dış tabakasının (periostracum) da korunması isteniyorsa, ki bu tabaka bazı türlerde oldukça kalındır, kaynatma ve mikrodalga uygulamalarında çok dikkat edilmelidir. Ancak genellikle koleksiyonerler kabuğun dış rengini ve motiflerini görmek istediklerinden bu dış tabakayı da temizlerler.

Canlı bulunan çoğu familyanın kabuklarında bir de hayvana yapışık kapakçık (operculum) bulunur. Kabukla birlikte bu kapakçığı da saklamak kabuğun değerini arttırır. Bu kapakçık hayvandan söküldükten sonra temizlenerek bir pamuğa yapıştırılarak kabuğun ağzına yerleştirilir.


ÖLÜ BULUNAN KABUKLARIN TEMİZLİĞİ

Ölü olarak bulunan veya hayvanı temizlenen kabukların dış yüzeyini temizlemek için aşağıdaki malzeme ve solüsyonlara ihtiyaç vardır:

1)        Diş fırçası
2)        Çakı veya benzeri sivri uçlu bir bıçak
3)        E
l sanatkarlarının kullandığı türden küçük matkap
4)        Tüy bırakmayan yumuşak bir bez parçası
5)        Pul maşası
6)        1/1 ölçüde çamaşır suyu ve su karışımı
7)        "Porçöz" cinsi kuvvetli asit içeren karışımm (1/1 su ile)
8)        Yumuşak vazelin veya bebek yağı

Kabuklar bir süre çamaşır suyu ve su karışımında bekletilerek dış yüzeydeki kireç tabakasının veya diğer birikintilerin yumuşaması veya kabarması sağlanır. Eğer dış yüzey çok fazla kireçle kaplanmışsa "Porçöz" karışımı da kullanılabilir. Ancak çok etkin bir çözücü olduğu için daha fazla dikkat edilmelidir. Bu aşamanın belli bir süresi yoktur, kabukların cinsine ve kirliliğine göre ayarlanmalıdır. Daha sonra, büyük kireç parçaları, diğer parazitler çakı yardımı ile temizlenir. Bu aşamada eğer varsa küçük el matkabı da çok iyi iş görür. Temiz su ile iyice durulanan kabuklar kurumaya bırakılır. Son olarak kabuk yumuşak vazelin veya bebe yağı ile silinerek hem korunur hem de renklerin canlı gözükmesi sağlanır.

Dış yüzeyin temizlenmesi için yeni yeni kullanılmaya başlayan bir başka yöntem ise "ultrasonik temizleyici" yöntemidir. Prensibi, ultrason dalgalarıyla kabuk yüzeyini bombardıman etmektir.

NOT:
Bazı familyalara ait parlak yüzeyli kabuklar, çamaşır suyu veya Porçöz karışımlarına asla konmaz, örneğin Cypraeidae, Olividae, Marginellidae, vs.

   KAYNAK
ÇA:

1-        Sturm,C.F., Pearce, T.A. and Valdes A. 2006
    The Molluscs - A Guide to Their Study, Collection, and Preservation, American
    Malacological Society, Universal Publishers, Florida.
2-        
www.britishshellclub.org.uk/pages/clean1.htm http://www.britishshellclub.org.uk/pages/clean1.htm
3-        
www.seashells.org/cleaning/liveshells.htm http://www.seashells.org/cleaning/liveshells.htm
4-        
http://www.seashell-collector.com/Html/cleaning.htm
5-        
www.citrisurf.com/shell/cleaner.htm http://www.citrisurf.com/shell/cleaner.htm

Anasayfa
 Hakkımızda q
 Hakkımızda
Hakkımızda
Basından
Sizlerden